جستاری در واژگان شرعی قرآن

چکیده پرسشی که در این مقاله پی گرفته می­شود، این است که آیا واژگان شرعی چون نماز، طهارت، زکات، روزه، حج و جز آنها که در آیات قرآن به کار رفته، پیش از اسلام به همین معانی شرعی معهود کاربرد داشته یا این معانی را پس از اسلام یافته اند. میان علمای اسلامی اختلاف نظر است. برخی بر این نظرند که این واژگان قبل از اسلام معنای شرعی نداشته اند؛ بلکه به معنای لغوی نظیر دعا، پاکی و قصد به کار می رفتند و پس از اسلام، این معانی شرعی را یافتند. در مقابل نیز دیدگاه برخی از علمای اسلام آن است که واژگان شرعی، قبل از شکل­گیری شریعت اسلام، به همین معانی شرعی معهود بودند و با ظهور اسلام، تنها شروطی به حقایق مربوط به هر یک اضافه شد و یا جزئیاتی از آنها تغییر یافت. بررسی پیشینة مقولات شرعی در آیات، روایات، عهدین و تاریخ قبل از اسلام، مؤیّد آن است که واژگان شرعی، قبل از اسلام نیز پیشینه دارند و در نتیجة این نظریه که بعد از ظهور اسلام حقیقت شرعی شدند، مردود به نظر می­رسد.